(DNVU) - Các ngân hàng phải điều chỉnh tăng lãi suất huy động sau thời gian dài giữ ổn định do thanh khoản hệ thống ngân hàng đang chịu sức ép vào cuối năm khi tín dụng tăng nhanh, lãi suất liên ngân hàng leo thang. Nhưng mức tăng vẫn nằm trong biên độ cho phép.

 Đầu tháng 12 đến nay, đã có 25 ngân hàng thương mại (NHTM) điều chỉnh tăng lãi suất huy động, đưa mặt bằng lãi suất lên mức cao hơn, đặc biệt ở các kỳ hạn trung và dài hạn. Mức tăng lãi suất tập trung ởkỳ hạn từ 6 tháng trở lên với mức lãi suất cao nhất lên đến 9%/năm cho các khoản tiền gửi lớn. Các lãi suất phổ thông không điều kiện đã vượt 6%/năm tại nhiều ngân hàng. Không chỉ các NHTM tư nhân mànhóm NHTM Big 4 cũng đã nhập cuộc đua lãi suất. 

Hiện thanh khoản hệ thống ngân hàng đang chịu áp lực rõ rệt những tháng cuối năm khi tăng trưởng tín dụng đạt mức cao nhất trong nhiều năm, buộc các NHTM, bao gồm cả khối ngân hàng quốc doanh, phải điều chỉnh tăng lãi suất huy động sau thời gian dài giữ ổn định. Áp lực thanh khoản ngắn hạn bắt đầu gia tăng từ đầu tháng 10, thể hiện rõ qua diễn biến của lãi suất liên ngân hàng. Lãi suất qua đêm đã tăng nhanh từ mức bình quân khoảng 4% lên 6%-7%, phản ánh nhu cầu vốn ngắn hạn của các ngân hàng tăng mạnh. Thực tế này này xuất phát từ yếu tố mùa vụ khi nhu cầu tín dụng thường tăng cao vào cuối năm, khoảng cách lớn giữa tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng huy động, cùng với áp lực tỷ giá vẫn còn hiện hữu.

Theo chuyên gia tài chính - ngân hàng TS. Châu Đình Linh, nguyên nhân chính khiến lãi suất huy động tăng là do tín dụng tăng rất mạnh. Trong khi đó, huy động vốn chỉ tăng khoảng từ 9,6% đến 10,2%, tạo ra chênh lệch lớn giữa tăng trưởng cho vay và huy động, phản ánh áp lực thanh khoản tích lũy trong hệthống. Tỷ lệ cho vay trên huy động (LDR), tính riêng nguồn vốn thị trường 1, ở mức cao, buộc các ngân hàng phải tăng lãi suất để hút tiền gửi, nhất là khi mục tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm được dự báo lên tới 20%. 

Năm 2025 chính sách tiền tệ được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều hành chủ động, linh hoạt, ưu tiên hỗ trợ tăng trưởng gắn với kiểm soát lạm phát và ổn định vĩ mô. Hiện lãi suất cho vay bình quân các khoản vay mới giảm còn 6,88%/năm, lãi suất tiền gửi bình quân khoảng 4,22%/năm. Mặt bằng lãi suất thấp trong phần lớn năm đã thúc đẩy tín dụng tăng mạnh, song cũng làm gia tăng mất cân đối cung - cầu vốn vào cuối năm. Chi phí đầu vào tăng sẽ gây áp lực lên lãi suất cho vay, nhưng nếu được kiểm soát ởmức hợp lý thì lãi suất cho vay ngắn hạn khó tăng mạnh. Thêm nữa, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đãgiảm lãi suất lần thứ 3 trong năm 2025 là yếu tố tích cực với chính sách tiền tệ trong nước khi áp lực lên lãi suất và tỷ giá giảm bớt, đặc biệt trong giai đoạn cao điểm cận tết.

Còn theo TS. Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, trả lời trên Báo SGGP, thì đến cuối năm 2025, tăng trưởng tín dụng có thể đạt 19%-20%, song NHNN sẽ căn cứdiễn biến thực tế để điều chỉnh chỉ tiêu một cách linh hoạt, vừa hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, vừa đảm bảo thanh khoản, an toàn hệ thống. Về lãi suất, thị trường có thể điều chỉnh và dự báo có thể tăng, nhưng sẽvẫn trong biên độ cho phép, mức hiện nay là tương đối hợp lý. Với mặt bằng hiện tại, thực sự lãi suất vẫn rẻ, vẫn đảm bảo được cho vay sản xuất - kinh doanh.

Theo ông, nếu lãi suất tăng thêm nữa thì chắc chắn lãi suất cho vay sẽ phải điều chỉnh, và khi đó các ngân hàng phải cơ cấu lại danh mục, chọn lọc đối tượng, hạn chế những lĩnh vực rủi ro... Thực tế, bên cạnh việc điều chỉnh lãi suất huy động, các ngân hàng cũng đang đẩy mạnh đa dạng hóa nguồn vốn nhằm giảm áp lực thanh khoản. Các biện pháp bao gồm: phát hành trái phiếu ngân hàng, chứng chỉ tiền gửi, huy động vốn từ nước ngoài và triển khai các kế hoạch tăng vốn thông qua phát hành cổ phiếu riêng lẻ.

Ở góc độ điều hành, NHNN đã sử dụng linh hoạt kênh OMO để hỗ trợ thanh khoản hệ thống và gần đây triển khai thêm nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ (FX swap) kỳ hạn 14 ngày như một công cụ bổ sung để giảm áp lực ngắn hạn. Đơn cử, đầu tháng 12 NHNN đã nâng lãi suất cho vay OMO từ 4% lên 4,5%. Điều này theo ông Hùng, đây được xem là một động thái phù hợp và kịp thời để điều tiết thanh khoản.

 Đến ngày 27/11/2025, tín dụng nền kinh tế đạt trên 18,2 triệu tỷ đồng, tăng 16,56% so với cuối năm 2024, cao hơn mức tăng 11,47% của cùng kỳ năm trước. Theo thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà, NHNN sẽ duy trì chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác nhằm tiếp tục hỗ trợ thanh khoản cho tổ chức tín dụng một cách linh hoạt qua nhiều kênh, qua đó ổn định thị trường tiền tệ, ngoại tệ. Đặc biệt trong thời gian cao điểm cuối năm, NHNN sẽ giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.